ایران فرهنگی بر اروپا، چین و هند تأثیر بسیاری داشته است
تاریخ انتشار: ۱۹ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۵۵۰۶۷
به گزارش خبرگزاری مهر، نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران را ویترین جریانهای فکری و فرهنگی ایران خواندهاند. عمده متفکران، نویسندگان و مترجمان ایران برای نخستین عرضه آثار جدید خود نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران را مدنظر قرار میدهند. همچنین حضور پرتعداد ناشران خارجی این ویترین فرهنگی را با بخشی از جریانهای فکری و فرهنگی کشورهای دیگر مواجه میکند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
غلامرضا اعوانی استاد سابق دانشگاه شهید بهشتی درباره نقش نمایشگاه کتاب در زمینه تبادل افکار با تاکید بر اینکه نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در بالا بردن عقل جمعی ایرانیها در حوزههای مختلف تأثیرگذار است، گفت: نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، یکی از بهترین نمایشگاههای موجود در قاره آسیاست که هر سال در تهران برگزار میشود؛ اما باید یک نکته بسیار مهم برای غنای این رویداد فرهنگی در کشور فراموش نشود؛ همانطور که میدانید کتابهای بسیار پر محتوا و خوبی در دانشگاههای مختلف آمریکا درباره علوم اسلامی و تمدنهای کهن مانند چین و هند تولید میشود که جا دارد در نمایشگاه کتاب تهران نیز در معرض دید مخاطبان ایرانی قرار گیرد. در ایالات متحده آمریکا استادان دانشگاه در حوزههای مختلف موظف به پژوهش و نگارش کتاب هستند و آثار آنها سال به سال به دقت ارزیابی میشود. به نظر من باید در نمایشگاه کتاب تهران عرضه کتابهای مختلف در همه حوزهها روزآمد شود. در مقابل همانطور که رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظلهالعالی) نیز فرمودند باید تحقیقات دانشمندان ایرانی در علوم مختلف به شکل کتاب چاپ و به جهانیان صادر شود، مسئولان نیز باید حمایتهای همه جانبهای درباره کتابهای استادان مختلف دانشگاههای کشور داشته باشند.
وی افزود: با توجه به اینکه چاپ کتاب سود کم و صرفه اقتصادی ناچیزی برای استادان دانشگاه و ناشران دارد، مسئولان باید از چاپ و نشر کتابهای علمی استادان دانشگاه، دانشجویان و نخبگان به نحو احسن حمایت کنند. یک استاد دانشگاه در طول یک ترم درآمد زیادی ندارد و کمتر به تألیف کتاب روی میآورد، چون پروسه تألیف هم زمانبر است و هم حق التالیف کمی دارد. معمولاً در جامعه میگویند اهل کتاب نباید دنبال ثروت باشند و با این تفکر هر ظلمی را بر استادان روا میدارند. پیشنهاد میکنم مسئولان کشورمان مانند کشورهای غربی توازن را در خلق کتابهای علمی و حمایت از استادان دانشگاه برقرار کنند؛ به هر تقدیر نمایشگاه کتاب یک رویداد تأثیرگذار در افکار عمومی داخلی و خارجی است و باید ادامه پیدا کند.
این چهره ماندگار حوزه فلسفه گفت: بسیاری از دانشمندان ایرانی و آمریکایی فارغ از بحث سیاست، فقط به فکر تولید علم و چاپ کتابهای علمی خود برای استفاده دانشمندان سایر کشورها در امر تبادلات علمی هستند. به نظر میرسد برای توسعه کتابهای علمی و آکادمیک هر استاد دانشگاه باید کار تحقیقاتی خود را گسترش دهد و با سایر اساتید دانشگاههای سراسر جهان فارغ از اینکه هر شخص متعلق به چه کشوری است، تبادل نظر کند. در تاریخ آمده است که ابن سینا نیز در مسائل علمی نظریات ارسطو را اصلاح، رد یا کامل میکرد؛ ابن سینا هرگز نمیگفت با اندیشه ارسطو کاری ندارد، چون او یک یونانی است. حکمت و علم، طلب حقیقت است. هرچند امروزه امر دگرگون شده و طلب حقیقت معنایی ندارد لذا من فکر میکنم باید از کتابهایی که در کشورهای اروپایی و آمریکایی در حوزه علوم انسانی چاپ میشود حمایت کرده و آنها را وارد کشور کنیم تا در نمایشگاه کتاب تهران عرضه شود.
اعوانی افزود: چه اشکالی دارد کتابهای مهمی را که یک استاد، سی یا چهل سال با آن درگیر بوده، در نمایشگاه کتاب تهران عرضه کنیم؛ مثلاً جان رالز به عنوان یک استاد دانشگاه چهل سال درباره عدالت تحقیق و پژوهش کرد و کتابی در صورت بندی نظریه عدالت ارائه داد که به عنوان کتاب قرن مشهور شد. حال چه اشکالی دارد که این کتاب در نمایشگاه کتاب تهران برای دانشجویان معرفی و عرضه شود. شرایط طوری است که باید با جهانیان تعامل کنیم. دانشگاهیان در همه رشتهها از علوم تجربی گرفته تا علوم انسانی و حوزههای دیگر بر اساس استدلال سخن میگویند؛ ما نیز میتوانیم با استدلال خود با دانشمندان غربی صحبت کنیم و آنها را به راهی که میدانیم درست است، هدایت کنیم آن وقت میتوان گفت که از لحاظ اندیشه به یکدیگر نزدیکتر شدهایم. در واقع این همان فلسفه گفتوگوی جهانی است.
رئیس انجمن حکمت و فلسفه ایران درباره جدیدترین کنگره جهانی فلسفه نیز گفت: هر پنجسال یک بار کنگره جهانی فلسفه برگزار میشود و قرار است بیست و چهارمین دوره آن سال ۲۰۲۴ در کشور ایتالیا برگزار شود؛ این کنگره ١١٠ بخش دارد و در هر بخش ٢٠ الی ۳۰ جلسه با سخنرانی هشت نفر برگزار میشود. پیشتر در این کنگره از کشور چین ٨٠٠٠ مقاله خوانده شد و از کشورمان ایران هیچ کسی صاحب نظر در آن جلسات نبود. تمام بزرگان فلسفه دنیا در همه رشتهها همچون فلسفه فیزیک، فلسفه شیمی، فلسفه زیست در این کنگره صاحب نظر هستند بجز فلسفه اسلامی. اما به هر حال به فلسفه اسلامی نیاز است، به همین دلیل ما برای اولین بار توانستیم در ایتالیا کرسی فلسفه اسلامی را که پیشتر وجود نداشت، تأسیس کنیم، اما شاید به دلیل کمبود بودجه نتوان سال آینده این کرسی را در کنگره فلسفه ایتالیا شرکت داد. ما در زمینه فلسفه اسلامی در جهان حرف زیادی برای گفتن داریم و نمایشگاه کتاب فرصت بسیار خوبی برای تعامل استادان فلسفه غربی و اسلامی است.
این برگزیده جایزه علمی علامه طباطبایی بنیاد ملی نخبگان در سال ۱۳۹۰ همچنین به تهیه مداوم کتابهای مورد احتیاج خود از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران اشاره کرد و افزود: بیشتر کتابهایی که در کتابخانه شخصیام وجود دارد، در دورههای مختلف از نمایشگاه کتاب تهران تهیه کردهام. همانطور که رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظلهالعالی) فرمودند وسعت ایران فرهنگی صد برابر ایران سیاسی است. از گذشته تا به امروز ایران فرهنگی بر اروپا، چین و هند تأثیر بسیاری داشته است و علت آن نیز استفاده از دستور زبان فارسی در کتابهای قدیمی بوده است. زبان فارسی در کتابهای تألیفی گذشته بیشتر معمول بود. متأسفانه در حال حاضر نسخهای خطی به عنوان سرمایه تاریخی و ملی ما در حال نابودی است. شاید برایتان جالب باشد که بگویم یک کتابفروش با احداث کتابخانهای در هندوستان بیش از ۸٠ هزار جلد کتاب فارسی را نگهداری میکند. منظور من این است که در گذشته بخشی از ایران فرهنگی ما تا چین و حتی بلغارستان نیز رفته است و در اثر غالب شدن زبان فارسی در آثار عرضه شده در بلغارستان امروزه بلغاریها خودشان را ایرانی میدانند.
وی گفت: زمانی که رئیس انجمن فلسفه بودم، دو بار در بلغارستان کنگره داشتم. در دیدارهایم با اهل علم این کشور متوجه شدم که آنها پژوهشهای زبان شناختی متعددی انجام داده و به این نتیجه رسیده بودند که دو هزار کلمه در زبان بلغاری ریشه اوستایی و پهلوی دارد و معتقد بودند خشایارشاه، از یونانیها شکستخورده، اما دیگر به ایران بازنگشته و همانجا مانده است. در بوسنی هرزگوین نیز حدود چهار هزار نسخه خطی فارسی وجود دارد. بنابراین وسعت ایران فرهنگی بیشتر از قِبَل ادبیات ماست. برای فهم بیشتر به یک نکته تاریخی اشاره میکنم؛ از زمان غزنویان، محمود غزنوی که ضد شیعه بود، هر جا شیعهای مییافت، میکشت. با وجود این در دربار او شاعران و علمای بسیاری حضور داشتند.
مترجم کتاب «تاریخ فلسفه: از دکارت تا لایب نیتس» فردریک چارلز کاپلستون افزود: نمایشگاه کتاب تهران مکانی برای تبادل آرا و افکار اندیشمندان اسلامی با اندیشمندان غربی است. اگر عدهای در جهان هستند که کتابهایی بر ضد اسلام مینویسند، متقابلاً کسانی نیز هستند که بر ضد اکثریت مینویسند. مسلمانان حاضر در دانشگاههای جهان بسیار باسوادند. حتی شخصیتهای بومی برخی از کشورها که مسلمان شدند، پژوهش و نگارش علمی را بسیار خوب بلدند؛ بنابراین باید کتب مختلف و فاخر علوم انسانی اندیشمندان غربی با محوریت نمایشگاه کتاب تهران در ایران ترجمه و به دانشجویان و علاقهمندان عرضه شود.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا نمایشگاه کتاب تهران، توانسته است فضای گفتوگو را در زمینه فرهنگی فراهم کند، گفت: فرهنگ چیز عظیمی است و ابعاد مختلف دارد. علوم، فنون، فلسفه، ادبیات و عرفان جوانب مختلفی دارند. بنابراین اگر بخواهیم فرهنگ را بررسی کنیم باید جوانب مختلف آن را واکاوی کنیم؛ زیرا شناختن فرهنگ، تنها شناخت امروز نیست بلکه شناخت گذشته را نیز دربر میگیرد. به عنوان مثال شخصیتهای بسیاری از ایران در غرب تحصیل کردهاند اما نتوانستند غرب را بشناسند. غرب یک اقیانوس است. همانگونه که کسی به ایران میآید، نیز نمیتواند ادعای شناخت کامل ایران را مطرح کند. فرهنگ ایران اقیانوسی است که در هر رشته بزرگانی دارد و اقوام مختلف را نیز در بر میگیرد. همانطور که عرض کردم فرهنگ ابعاد مختلف دارد، اما متأسفانه ما بعد گذشته آن را فراموش کردهایم، جوانان امروز کمتر با گذشته خود اتصال و آشنایی دارند. برای شناخت فرهنگ باید مطالعه عمیق از گذشته داشته باشیم. دانشگاههای انگلستان و آمریکا بهترین اساتید و دانشجویان را از سراسر جهان جذب و بهترین کتابها را جمعآوری میکنند و همین تکثر باعث پیشرفت آنها میشود. به نظر من متولیان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران خیلی زحمت میکشند، کتابهای گوناگونی چاپ و غرفههایی برای عرضه کتاب به مخاطب بر پا میشود. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید همه جوانب را در نظر بگیرد، بنابراین باید وکیل و کفیل جامعه ما در زمینه فرهنگ باشد و ببیند جامعه چه نیازهایی دارد و بر اساس آن سفارش کتاب بدهد. به عبارتی این وزارت باید کتابهای خوب را شناسایی و وارد کشور کنند.
مصحح کتاب «اعلام النبوه» احمد بن حمدان ابوحاتم رازی افزود: به نظر میرسد متولیان امر فرهنگ باید ۱۰۰ نفر را در حوزه علوم انسانی مأمور به مشخص کردن نیازهای کتابی کشور کند و بر اساس تحقیقات این تیم به سفارش کتاب بپردازد. در این سفارش باید به منافع دانشجویان نیز پرداخت. چرا ما کتابخانه مجهزی مانند کشور مصر نداریم. سالها پیش مصریان کتابخانههایی باچهار میلیون کتاب افتتاح کردند که حتماً موجودی مخازنشان تا امروز به ١٠میلیون رسیده است. کمتر دانشگاهی در کشورهای اروپایی پیدا میشود که به کتابخانهای با بیش از ٧ میلیون جلد مجهز نباشند. جالب است بدانید استادان خارجی هر کتابی را که در ایران چاپ میشود، زودتر از من خریداری کرده و برای کتابخانههای دانشگاه خودشان میفرستند، چون بهروز بودن برایشان اهمیت دارد؛ اما کتابخانههای ما بهروز نیستند و لازم است این موارد بررسی شود. باید متولیان امر فرهنگ به این سوالات جامه عمل بپوشانند که نمایشگاه کتاب چگونه میتواند قدری از این کمبود و ضعف را در زمینه کتاب و کتابخوانی جبران کند و آیا کتابهای دست اول و دست دوم جهان را که نیاز است، میتواند در اختیار مردم جامعه قرار دهد یا خیر؟
کد خبر 5882921 فاطمه میرزا جعفریمنبع: مهر
کلیدواژه: غلامرضا اعوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران انجمن حکمت و فلسفه ایران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کتاب و کتابخوانی معرفی کتاب اربعین 1402 ایران انتشارات سوره مهر معرفی نشریات انتشارات به نشر انقلاب اسلامی ایران کربلا عاشورا دفاع مقدس ترجمه اربعین حسینی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نمایشگاه کتاب تهران استادان دانشگاه کتاب های علمی ایران فرهنگی فلسفه اسلامی علوم انسانی کتاب ها حوزه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۵۵۰۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تعامل فراکسیون دیپلماسی فرهنگی مجلس و مدیران نمایشگاه کتاب ضروری است
عضو فراکسیون دیپلماسی فرهنگی مجلس گفت: تعامل فراکسیون دیپلماسی فرهنگی مجلس و مدیران نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران ضروری است و به همین دلیل باید با هم جلسات کاری مشترک داشته باشیم.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، فداحسین مالکی؛ عضو فراکسیون دیپلماسی فرهنگی مجلس شورای اسلامی به قدمت فرهنگ و تمدن کشورمان اشاره کرد و گفت: فرهنگ و تمدن ایران به بلندای تاریخ است و به همین دلیل همواره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران مورد توجه کشورهای عضو اکو و دیگر کشورها در اروپا و آمریکای لاتین قرار میگیرد.
وی افزود: با وجود اینکه نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران هنوز به چهل سالگی خود نرسیده، اما این رویداد ارزشمند مورد توجه دنیا گرفته و لازم است با توجه به اهمیتش نگرش جدیدی نسبت به برگزاری آن داشته باشیم. در حال حاضر شرایط حاکم بر منطقه خاورمیانه و جهان با شرایطی که در گذشته برقرار بود، متفاوت است.
مالکی چتر معادلات سیاسی را بر فعالیت حوزههای فرهنگی گسترده دانست و ادامه داد: دیپلماسی فرهنگی کشور ما بیتأثیر از معادلات سیاسی فعلی دنیا نیست. لازم است مسئولان فرهنگی کشورمان با در نظر گرفتن ملاحظات سیاسی جهانی و یارگیری کشورها به شناسایی نخبگان فرهنگی دیگر کشورها در تعاملات دیپلماسی فرهنگی مبادرت داشته باشند.
این عضو فراکسیون دیپلماسی فرهنگی مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود به استقبال اهل فرهنگ، ادب و جامعه نخبگانی دیگر کشورها به فرهنگ و ادبیات ایران اشاره کرد و گفت: من سابق بر این سفیر ایران در برخی از کشورها بودم، دقیقاً میدانم میزان علاقهمندی مردم و نخبگان دیگر کشورها با فرهنگ و آثار مکتوب ایرانی قابل توجه است. این علاقهمندی در حوزه کتابهای تاریخی و ادبی که جایگاهی در وحدت میان کشورها دارد، بیشتر است.
مالکی ادامه داد: برخی از کتابهای مرتبط با شخصیت شهید بهشتی، شهید مطهری و مرحوم دکتر شریعتی در بسیاری از کشورها همواره مورد توجه بوده است. شعرا و عرفای نامدار ایرانی، چون حافظ، سعدی و فردوسی تا دیگر بزرگان فرهنگ و ادب کشور توجه به فرهنگ ایران را در دنیا افزایش دادهاند. معتقدم دیپلماسی فرهنگی میتواند توازنبخش دیپلماسی سیاسی و اقتصادی باشد.
نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران رونق بخش دیپلماسی فرهنگی ایران است
وی دیپلماسی فرهنگی را بسترساز روابط چند وجهی میان کشورها خواند و گفت: نمایشگاه کتاب و به طور کلی صنعت نشر میتواند دیپلماسی فرهنگی را توسعه دهد. با عرضه کتب ایرانی و تبادل آن میان دوستداران کتاب در دیگر کشورها میتوان ارتباطات را رونق داد. ممکن است از منظر سیاسی با برخی از کشورها روابط مستحکمی نداشته باشیم، اما از دید فرهنگی جوامع راه خود را طی میکنند. چرا که ملاحظات سیاسی به طور معمول مقطعی است.
این عضو فراکسیون دیپلماسی فرهنگی مجلس شورای اسلامی از دیپلماسی فرهنگی به عنوان امری تاریخی، یاد کرد و افزود: نمیتوان مبانی فرهنگی نظیر زبان فارسی را از شبه قاره، پاکستان و افغانستان حذف کرد. شاهد هستیم که در موضوع هویت برخی از شاعران ایران در میان کشورها بحث وجود دارد، نظیر مولانا که ترکیه و افغانستان ادعا دارند مولوی به آنها تعلق دارد و این موارد شیرینی فرهنگ است؛ بنابراین لازم است به دیپلماسی فرهنگی از مسیر کتاب توجه بسیاری داشته باشیم.
لزوم توسعه فعالیت رایزنان فرهنگی ایران در دیگر کشورها
مالکی در بخش دیگری از این گفتگو به اهمیت و نقش رایزنان فرهنگی ایران در دیگر کشورها در توسعه دیپلماسی فرهنگی پرداخت و ادامه داد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید به رایزنان فرهنگی توجه بیشتری داشته باشد و تنگناهای مالی این حوزه را مرتع سازد. به طور حتم باید در حوزه اکو وابستههای فرهنگی خود را مستقر کنیم. در بسیاری از کشورها لازم است فعالیت خوب فرهنگی داشته باشیم؛ در این صورت نمایشگاههای فرهنگی نظیر نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران به بهترین شکل مورد توجه جهانیان قرار میگیرد.
وی عنوان کرد: در فراکسیون دیپلماسی فرهنگی مجلس تأکید داریم که باید دولت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی رایزنان فرهنگی ایران را به خوبی فعال کنند.
این عضو فراکسیون دیپلماسی فرهنگی مجلس شورای اسلامی، گفت: انتخاب یک کشور به عنوان مهمان ویژه نمایشگاه کتاب تهران یک اقدام پُرفایده است و لازم است در طول سال این فعالیتها در مورد کشورها برقرار باشد و تنوع همکاری با کشورها از منظر فرهنگ و تبادلات فرهنگی و ادبی را در نظر گرفته شود. خوب است کشورهای مختلف در تعاملات فرهنگی مورد توجه باشند.
وی افزود: وابستههای فرهنگی کشورمان طبق رسالت ذاتی خود به طور مستمر و موثر میتوانند تعاملات فرهنگی ایران را به دیگر کشورها در طول سال پیگیری کنند. از این طریق نتایج مورد نظر و مطلوب حاصل خواهد شد.
مالکی از آمادگی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و فراکسیون دیپلماسی فرهنگی برای افزایش تعاملات فرهنگی ایران با دیگر کشورها خبر داد و گفت: لازم است مدیران نمایشگاه کتاب و مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه فعالیتهای دیپلماسی فرهنگی نیازها و کاستیهای خود را از نمایندگان پیگیری کنند تا اگر حمایتهای بودجهای مورد نیاز است، در بودجه ریزی سنواتی لحاظ شود. فراکسیون دیپلماسی فرهنگی آمادگی دارد تا در جلسهای مشترک میزبان متولیان نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در محل نمایشگاه کتاب و یا در ساختمان مجلس شورای اسلامی باشد تا از ظرفیت مجلس به درستی استفاده شود. اهمیت تبادلات در این است که پیشنهادات فراکسیونها نیز به قانون تبدیل میشود.
سیوپنجمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت (۱۴۰۳) در محل مصلی امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار میشود.